چالش های تفسیر آزمایشگاهی پرولاکتین وماکروپرولاکتین

مبانی بیوشیمیایی پرولاکتین(prl) : هورمونی پلی پپتیدی است که توسط سلول های لاکتوتروف در غده هیپوفیز تولیده شده، وظیفه آن شروع و تداوم شیردهی است. دارای 198 اسیدآمینه و ساختاری شبیه به هورمون رشد می باشد(وزن مولکولی kD 23). در ابتدا به شکل پری پرولاکتین تولید می شود، سپس از قسمت N-Terminal شکسته شده و پرولاکتین ایجاد می گردد. شکل اصلی پرولاکتین در گردش خون، مونومر غیر گلیکوزیله می باشد. تعداد دیگری از مولکول های پرولاکتین وجود دارند که به نظر می آید از ترکیب این هورمون با ایمونوگلوبین حاصل می گردند، مانند big prolactin یا prolactin) . Macroprolactin(big-big مقادیر مرجع هورمون در خانم ها بین ng/ml 25-1 ود ر آقایان ng/ml 20-1 می باشد. ماکروپرولاکتین و نحوه رویکرد به آن نوعی از پرولاکتین مونومریک با IgG ایجاد کمپلکس نموده که مولکولی با وزن بیش از صد هزار کیلو دالتون می شود. وقتی افزایش پرولاکتین سرم بیشتر به دلیل حضور این ماده باشد، ماکروپرولاکتینمی اطلاق می شود. این واژه سال ها ست شناخته شده و در مواردی به کار می آید که هیپرپرولاکتیمنی بدون تظاهرات بالینی یا هر نوع یافته رادیولوژیک باشد. این وضعیت در هر دو جنس و نیز در کودکان به چشم می خورد. همچنین به خاطر اتصال آنتی بادی های خاص در هنگام حاملگی نیز دیده می شود. شیوع ماکروپرولاکتینمی در بیماران دچار هیپرپرولاکتینمی 42 تا18 درصد می باشد. اینکه آیا ماکروپرولاکتین از نظر بیولوژیک دارای فعالیت می باشد مورد تردید است. گرچه بسیاری از بیماران با ماکروپرولاکتینمی فاقد علایم بالینی هستند، ولی میزان 1/3 از این ها ممکن است دچار علایم آمنوره و نازایی باشند چرا که ماکروپرولاکتین همواره رد کننده آدنوم هیپوفیز نمی باشد. البته در اکثر بیماران بدون علامت دارای ماکروپرولاکتین، یافته های رادیولوژیک طبیعی است. روش ژل فیلتراسیون که روشی وقت گیر و پرهزینه است، در جداسازی ماکروپرولاکتین روتین نمی باشد بلکه استفاده از پلی اتیلن گلیکول(PEG) سبب شده ماکروپرولاکتین در لوله آزمایش رسوب کند و در تکرار آزمایش، مقدار پرولاکتین در مایع رویی کمتر از آزمایش اولیه با سرم رسوب نیافته باشد. این روش ساده و ارزان بوده ولی اختصاصی نیست . اگرپس از رسوب PEG در سرم مقدار پرولاکتین بیش از 60 درصد میزان اولیه باشد علت هیپرپرولاکتینمی بیشتر وجود پرولاکتین مونومریک است، در صورتی که اگر با تکرار این آزمایش بر روی مایع روی رسوب مقادیر کمتر از 40 درصد پرولاکتین اولیه به دست آید، ماده رسوب شده بیشتر ماکروپرولاکتین می باشد. در بیمار هیپرپرولاکتینمی بدون علامت در صورت اثبات وجود ماکروپرولاکتینمی نیاز به بررسی بیشتر باMRI وجود ندارد. ماکروپرولاکتین در سرم پایدار تر از پرولاکتین است و ممکن است در اثر کهنه بودن نمونه بصورت کاذب باعث بالا بودن نتیجه پرولاکتین شود.