فهرست مطالب
بیماری های پنهان: 6 عارضه سلامتی که تشخیص آنها دشوار است
تشخیص دقیق بیماری‌ها همیشه آسان نیست. بعضی بیماری‌ها علائم شبیه به سایر مشکلات را دارند، یا امکان دارد علائم به گونه‌ای باشند که برای مدت‌ها نادیده گرفته شوند. از آنجا که برخی از این بیماری‌ها می‌توانند به مشکلات جدی‌تری تبدیل شوند، تشخیص سریع و دقیق آنها بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، به بررسی 6 بیماری می‌پردازیم که تشخیص آنها دشوار است و اغلب نیاز به آزمایش‌های پزشکی خاص دارند. با آگاهی از علائم و روش‌های تشخیص، می‌توانید سریع‌تر به درمان مناسب دست پیدا کنید.
کم‌کاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) یک اختلال هورمونی است که در آن غده تیروئید قادر به تولید هورمون‌های تیروئیدی به مقدار کافی نیست. هورمون‌های تیروئید که شامل T3 و T4 هستند، نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم و سوخت و ساز بدن دارند. وقتی تولید این هورمون‌ها کاهش می‌یابد، بسیاری از فرآیندهای بدن تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، از جمله سرعت ضربان قلب، دمای بدن و حتی فرآیندهای هضمی. علائم کم‌کاری تیروئید به‌تدریج ظاهر می‌شود و ممکن است بسیاری از افراد در مراحل اولیه آن را به اشتباه با سایر مشکلات مانند خستگی یا افسردگی اشتباه بگیرند.
این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله بیماری‌های خود-ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو و کمبود ید. در برخی موارد، کم‌کاری تیروئید می‌تواند در نتیجه نقص‌های ژنتیکی یا عوامل محیطی به وجود آید. این اختلال می‌تواند بر سلامت قلب، وضعیت روانی و حتی باروری تأثیرات منفی داشته باشد؛ از این‌رو تشخیص زودهنگام و درمان آن بسیار مهم است.
علائم
- خستگی مفرط
- کاهش وزن و مشکل در کاهش وزن
- تغییرات در وضعیت پوست، مو و ناخن‌ها
- افسردگی و تحریک‌پذیری
- سردی دست‌ها و پاها
روش‌های تشخیص
برای تشخیص کم‌کاری تیروئید، معمولاً از آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئیدی TSH، T3 و T4 استفاده می‌شود. آزمایش TSH حساس‌ترین آزمایش برای شناسایی کم‌کاری تیروئید است. پزشکان همچنین ممکن است از سونوگرافی تیروئید برای بررسی اندازه و شکل غده تیروئید استفاده کنند.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که در آن بدن قادر به استفاده مؤثر از انسولین نیست. انسولین، هورمونی است که برای تنظیم میزان قند خون ضروری است. در دیابت نوع 2، یا بدن تولید انسولین کافی ندارد، یا سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم می‌شوند. این وضعیت منجر به افزایش میزان قند خون می‌شود، که اگر درمان نشود امکان دارد به مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی و آسیب به عروق خونی و اعصاب منجر گردد.
این بیماری به‌صورت عمده بستگی به سبک زندگی افراد، به‌ویژه رژیم غذایی و فعالیت بدنی دارد. همچنین عواملی مانند سن، وراثت و چاقی می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند. دیابت نوع 2 اغلب به‌تدریج شروع می‌شود و بسیاری از افراد تا زمانی که به عوارض جدی‌تری دچار نشوند، علائمی از آن نمی‌بینند. به همین دلیل، تشخیص و کنترل به‌موقع قند خون بسیار مهم است.
علائم
- افزایش تشنگی و ادرار
- خستگی مفرط
- کاهش وزن غیرعادی
- تاری دید
- کُندی در بهبود زخم‌ها
روش‌های تشخیص
آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص دیابت نوع 2 وجود دارد. یکی از این آزمایش‌ها اندازه‌گیری سطح قند خون ناشتا است. آزمایش هموگلوبین A1C نیز معمولاً برای بررسی مقدار قند خون در طول چند ماه گذشته انجام می‌شود. مقادیر بالای A1C نشان‌دهنده دیابت یا پیش‌دیابت است.
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در خانم‌هاست که می‌تواند مشکلات زیادی برای سلامتی ایجاد کند. این بیماری معمولاً در دوران باروری و زمانی که خانم‌ها در سنین جوانی یا میانه زندگی خود هستند، تشخیص داده می‌شود. در این اختلال، تخمدان‌ها دچار تغییرات غیرطبیعی می‌شوند و کیست‌های کوچک در آنها شکل می‌گیرد. این کیست‌ها می‌توانند بر سطح هورمون‌ها تأثیر بگذارند و باعث اختلال در چرخه قاعدگی، ناباروری و رشد موهای زائد شوند.
علت دقیق این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما باور عمومی بر این است که عوامل ژنتیکی، مقاوم بودن به انسولین و افزایش سطح آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند. علاوه بر مشکلات باروری، این اختلال می‌تواند موجب بروز مشکلات دیگری مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی و چاقی نیز شود. از این‌رو، تشخیص و درمان به موقع برای جلوگیری از مشکلات جدی‌تر ضروری است.
علائم
- قاعدگی‌های نامنظم
- افزایش وزن
- جوش‌های صورت و بدن
- ریزش مو یا رشد موی اضافی در صورت و بدن
- ناباروری
روش‌های تشخیص
تشخیص PCOS معمولاً از طریق آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری هورمون‌ها مانند LH، FSH و تستوسترون انجام می‌شود. همچنین سونوگرافی تخمدان‌ها برای شناسایی کیست‌های تخمدانی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک (Coeliac Disease) یک اختلال خود-ایمنی است که به شکل عمده بر روده کوچک تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به بیماری سلیاک، قادر به هضم گلوتن نیستند، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. در این افراد در صورت مصرف گلوتن، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به روده کوچک کرده و به آن آسیب می‌زند. این آسیب‌ها می‌تواند منجر به سوء‌جذب مواد مغذی، کاهش وزن و مشکلات گوارشی مانند اسهال، نفخ و درد شکم شود.
این بیماری ممکن است به شکل‌های مختلفی بروز کند و احتمال دارد علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در بعضی افراد، علائم سریعاً ظاهر می‌شوند، در حالی که در دیگران ممکن است سال‌ها طول بکشد تا علائم به‌طور واضح نمایان شود. این بیماری به‌صورت عمده در خانواده‌ها دیده می‌شود و عدم‌درمان آن می‌تواند موجب مشکلات جدی‌تر مانند کم‌خونی و مشکلات عصبی گردد.
علائم
- درد شکم و نفخ
- اسهال مزمن
- کاهش وزن غیرقابل‌توضیح
- خستگی و افسردگی
- کم‌خونی
روش‌های تشخیص
تشخیص بیماری سلیاک با آزمایش خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌های خاص و سپس انجام بیوپسی از روده کوچک تأیید می‌شود. آنتی‌بادی‌های خاص ضد گلوتن، که در خون فرد مبتلا به سلیاک یافت می‌شود، معمولاً اولین نشانه بیماری هستند.
بیماری لایم
بیماری لایم (Lyme Disease) یک بیماری عفونی است که توسط باکتری‌های Borrelia burgdorferi و Borrelia mayonii ایجاد می‌شود و از طریق گزش کنه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود. این بیماری در ابتدا می‌تواند علائم خفیفی مانند تب، سردرد و گزش حلقوی قرمز به شکل هدف (Erythema migrans) ایجاد کند. اما اگر درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی‌تر مانند آسیب به مفاصل، قلب و سیستم عصبی گردد.
این بیماری عموماً در مناطقی که کنه‌ها رایج هستند، مانند مناطق جنگلی و چمن‌زارها گزارش می‌شود. چون علائم اولیه بیماری لایم مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر است، تشخیص آن ممکن است زمان‌بر باشد. علاوه بر علائم گزش، امکان دارد برخی افراد علائمی مانند درد مفاصل، خستگی و مشکلات عصبی را تجربه کنند.
علائم
- جوش‌های قرمز و دایره‌ای (به شکل هدف)
- درد مفاصل
- تب، لرز و سردرد
- خستگی مفرط
روش‌های تشخیص
تشخیص بیماری لایم معمولاً از طریق آزمایش خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌ها به باکتری «بورلیا» انجام می‌شود. آزمایش الایزا (ELISA) و غربالگری ایمنی از روش‌های معمول برای شناسایی این بیماری هستند.
بیماری سل
بیماری سل (Tuberculosis) یک عفونت باکتریایی است که معمولاً ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند سایر اندام‌ها را نیز آلوده کند. باکتری‌های مسبب این بیماری Mycobacterium tuberculosis نام دارند و از طریق هوا منتقل می‌شوند. افراد مبتلا به سل ممکن است علائم اولیه‌ای مانند سرفه‌های طولانی‌مدت، تب، کاهش وزن و عرق شبانه را تجربه کنند. اگر بیماری به‌موقع تشخیص داده نشود، امکان دارد منتهی به مشکلات جدی‌تر و وارد شدن آسیب دائمی به ریه‌ها شود.
سل همچنان یکی از چالش‌های بهداشتی جهانی است و به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه، شیوع بالاتری دارد. بسیاری از افراد ممکن است علائم ابتدایی آن را به اشتباه با سایر بیماری‌ها اشتباه بگیرند، بنابراین تشخیص سریع و درمان به موقع برای جلوگیری از پیشرفت بیماری ضروری است.
علائم
- سرفه‌های طولانی‌مدت
- تب و لرز
- کاهش وزن غیرقابل‌توضیح
- خستگی و ضعف
- تعریق شبانه
روش‌های تشخیص
تشخیص سل معمولاً با استفاده از آزمایش خون و سونوگرافی انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، پزشکان آزمایش مایع مخاطی ریه‌ها (کشت خلط) و آزمایش سلول‌های خلط را انجام می‌دهند. در برخی موارد، تصویربرداری ریه با استفاده از اشعه ایکس نیز لازم است.
این بیماری‌ها چگونه شناسایی می‌شوند؟
برای شناسایی این بیماری‌ها معمولاً نیاز به آزمایش‌های دقیق مانند آزمایش‌های خون، سونوگرافی و حتی بررسی‌های تخصصی‌تر مانند بیوپسی‌ها یا کِشت میکروبی وجود دارد. انجام آزمایش‌های درست در زمان مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و درمان صحیح را آغاز کنید.
آزمایشگاه بهار، اولین مجموعه در کرمانشاه و غرب کشور است که پذیرش انواع آزمایش‌ها و نمونه‌گیری در منزل و محل کار شما را به‌صورت تماماً آنلاین ارائه می‌کند. در این سیستم به سادگی می‌توانید بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، برای پذیرش آزمایش‌ها و دریافت نتایج اقدام کنید. ضمناً هزینه کلیه آزمایش‌های درخواستی، دقیقاً منطبق با تعرفه‌های مصوب دولتی محاسبه می‌شود.
سخن پایانی
با توجه به علائم و پیچیدگی‌های تشخیص این بیماری‌ها، آگاهی از روش‌های دقیق آزمایش و پیگیری پزشکی بسیار مهم است. با انجام آزمایش‌های تجویز شده توسط پزشک متخصص در مراکز معتبر تشخیصی می‌توانید از سلامت خود مطمئن شوید و در صورت لزوم برای درمان‌های سریع اقدام کنید.
یکی از مجهزترین مجموعه‌های آزمایشگاهی و اولین آزمایشگاه با سیستم پذیرش کاملا آنلاین در غرب کشور
