فهرست مطالب

این نشانههای مشکلات کلیوی را نباید نادیده بگیرید
کلیهها، این اعضای کوچک اما حیاتی بدن، نقشی بزرگ در حفظ سلامت عمومی ما ایفا میکنند. این دو عضو لوبیاییشکل، روزانه مسئول تصفیه حدود 190 لیتر خون، دفع سموم، و حفظ تعادل مایعات و مواد معدنی بدن هستند. اما وقتی مشکلی در عملکرد آنها ایجاد میشود، بدن علائمی هشداردهنده به شما نشان میدهد که نباید نادیده گرفته شوند. متأسفانه بسیاری از افراد به این علائم توجه نمیکنند و تنها زمانی که وضعیت کلیهها وخیم میشود، به دنبال درمان میروند.
بیماریهای کلیوی میتوانند عوارض شدیدی بر سلامتی داشته باشند، از جمله افزایش فشار خون، آسیب قلبی، ضعف استخوانها و حتی نارسایی کلیه. شناخت زودهنگام این علائم، میتواند کلید حفظ عملکرد کلیهها و از عوارض جبرانناپذیر جلوگیری کند. در این مقاله، با نشانههای مشکلات کلیوی و علائم شدیدتر آن آشنا خواهیم شد تا با آگاهی بیشتر، گامی در جهت حفظ سلامتی برداریم.
نشانههای شایع مشکلات کلیوی
علائم اولیه مشکلات کلیوی ممکن است بهصورت خفیف و غیرمشخص ظاهر شوند، اما این نشانهها بهعنوان هشدارهای اولیه بدن از اهمیت ویژهای برخوردارند. بسیاری از افراد ممکن است این نشانهها را با بیماریهای جزئی اشتباه بگیرند یا آنها را نادیده بگیرند.
تورم در پاها و دستها
کلیهها در تنظیم تعادل مایعات بدن نقش مهمی دارند. اگر عملکرد آنها مختل شود، مایعات در بافتهای بدن تجمع مییابند و باعث تورم در دستها، پاها و حتی صورت میشوند.
کاهش یا افزایش ناگهانی ادرار
تغییرات در میزان یا تعداد دفعات ادرار میتواند نشانهای از اختلال در عملکرد کلیهها باشد.
رنگ غیرطبیعی ادرار
رنگ ادرار ممکن است به زرد تیره، قهوهای یا حتی خونی تغییر کند، که نشاندهنده مشکلاتی مانند عفونت یا آسیب کلیوی است.
احساس خستگی مداوم
هورمون اریتروپویتین هستند که در تولید گلبولهای قرمز نقش دارد. اختلال در عملکرد آنها میتواند منجر به کمخونی و خستگی شود.
درد در ناحیه کمر یا پهلوها
این درد میتواند ناشی از عفونت، سنگ کلیه یا دیگر مشکلات کلیوی باشد.
علائم شدید مشکلات کلیوی
وقتی عملکرد کلیهها بهطور جدی مختل شود، علائم شدیدتری ظاهر میشوند که نشاندهنده پیشرفت بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه است. این علائم، علاوه بر اثرات جسمی، میتوانند کیفیت زندگی فرد را بهطور قابلتوجهی تحت تأثیر قرار دهند. در این مرحله، توجه فوری پزشکی ضروری است، زیرا تأخیر در درمان ممکن است منجر به آسیب دائمی کلیهها یا حتی تهدید جان بیمار شود. شناخت این علائم و مراجعه به موقع به پزشک، کلید مدیریت و کنترل بیماری است.
تنگی نفس
در صورت نارسایی کلیهها، مایعات ممکن است در ریهها تجمع کنند و باعث تنگی نفس شوند.
احساس طعم فلزی در دهان
تجمع سموم در خون (اورمی) میتواند باعث ایجاد طعم فلزی در دهان و حتی بوی بد دهان شود.
کاهش اشتها و تهوع
بروز مشکل در فرایند در دفع سموم میتواند به علائمی مانند کاهش اشتها، حالت تهوع و حتی استفراغ منجر شود.
افزایش فشار خون
کلیهها در تنظیم فشار خون موثرند. اختلال در عملکرد آنها میتواند فشار خون را افزایش داده و موجب مشکلات جدی قلبی شود.
خارش شدید پوست
تجمع مواد زائد در خون گاهی میتواند باعث خارش مداوم و شدید شود.
طبق گزارش وزارت بهداشت کشور، حدود ۱۰% از جمعیت ایران از بیماریهای کلیوی رنج میبرند. شناسایی زودهنگام مشکلات کلیوی و بررسی عملکرد کلیهها میتواند خطر پیشرفت به نارسایی کلیه در مراحل آخر را کاهش دهد.
پنج مرحله بیماری کلیوی و علائم هر مرحله
بیماری کلیوی به پنج مرحله اصلی تقسیم میشود که هر مرحله نشاندهنده میزان پیشرفت بیماری و عملکرد کلیههاست. شناخت این مراحل به درک بهتر وضعیت بیمار و تصمیمگیریهای درمانی کمک میکند.
مرحله اول: عملکرد طبیعی کلیهها با علائم خفیف
در این مرحله، کلیهها هنوز عملکرد طبیعی دارند، اما ممکن است علائم بسیار خفیفی مانند خستگی، کاهش تمرکز یا فشار خون بالا مشاهده شود. افراد در این مرحله معمولاً متوجه بیماری خود نمیشوند، و تشخیص آن تنها از طریق آزمایش خون یا ادرار امکانپذیر است.
مرحله دوم: کاهش خفیف عملکرد کلیهها
عملکرد کلیهها در این مرحله کمی کاهش یافته است، اما هنوز نشانههای واضحی ظاهر نشدهاند. ممکن است فرد احساس ضعف عمومی، کاهش اشتها یا تغییرات خفیف در ادرار داشته باشد. توجه به این تغییرات و انجام آزمایشهای منظم میتواند به شناسایی بیماری کمک کند.
مرحله سوم: کاهش متوسط عملکرد کلیهها
حتی در مرحله سه ممکن است احساس مشکل نداشته باشید و هیچ نشانهای از نارسایی کلیه را تجربه نکنید. علائمی که احتمال دارد در این مرحله تجربه کنید شامل احساس خستگی، تورم، تغییرات اشتها، کمردرد مبهم، تغییرات در ادرار، و ابتلا به فشار خون بالا یا مشکلات گوارشی است. مرحله سوم با کاهش متوسط عملکرد کلیه مشخص میشود و کلیهها با 40 تا 59 درصد ظرفیت طبیعی خود کار می کنند.
مرحله چهارم: کاهش شدید عملکرد کلیهها
در این مرحله، عملکرد کلیهها به 15 تا 29 درصد کاهش مییابد. علائمی مانند کمخونی شدید، تهوع، از دست دادن وزن و تغییرات جدی در ادرار بسیار شایع هستند. مراقبتهای پزشکی فوری و آمادهسازی برای درمانهای پیشرفته مانند دیالیز یا پیوند کلیه ضروری است.
مرحله پنجم: نارسایی کلیه
این مرحله که بهعنوان نارسایی کلیه یا بیماری کلیوی مرحله نهایی شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که عملکرد کلیهها به کمتر از 15% برسد. در این مرحله، بدن قادر به دفع سموم نیست و علائمی مانند خارش شدید، تنگی نفس، ورم گسترده و مشکلات قلبی بسیار شایع هستند. درمان در این مرحله معمولاً شامل دیالیز یا پیوند کلیه است.
روشهای تشخیصی و آزمایشهای مرتبط با هر مرحله
تشخیص بیماری کلیوی و تعیین مرحله آن از طریق آزمایشهای مختلف و ارزیابیهای پزشکی انجام میشود. در هر مرحله از بیماری، تستهای خاصی برای بررسی وضعیت عملکرد کلیهها و شدت آسیب لازم است.
مرحله اول: عملکرد طبیعی کلیهها با علائم خفیف
در این مرحله، عملکرد کلیهها معمولاً طبیعی است، اما ممکن است آزمایشهای خون و ادرار برای شناسایی هرگونه علامت اولیه بیماری کلیوی انجام شوند. مهمترین آزمایشها شامل:
- تست کراتینین خون: برای ارزیابی عملکرد کلیهها و میزان فیلتر کردن سموم.
- نسبت ACR : برای ارزیابی میزان پروتئین در ادرار که میتواند بیانگر آسیب کلیهها باشد.
- آزمایش خون برای سنجش میزان گلبولهای قرمز: چون آسیب کلیوی میتواند به کمخونی منجر شود.
مرحله دوم: کاهش خفیف عملکرد کلیهها
در این مرحله، آزمایشها مشابه مرحله اول انجام میشوند، اما ممکن است پزشک آزمایشهای دقیقتری برای ارزیابی شرایط بیمار درخواست کند. این آزمایشها شامل:
- میزان گلومرول فیلتر شده (GFR): یک آزمایش حیاتی برای اندازهگیری میزان عملکرد کلیهها. کاهش در GFR ممکن است اولین نشانه آسیب کلیوی باشد.
- سنجش میزان الکترولیتها: برای بررسی تعادل مایعات و نمکها در بدن.
مرحله سوم: کاهش متوسط عملکرد کلیهها
با پیشرفت بیماری، علائم واضحتری نمایان میشود. در این مرحله، علاوه بر آزمایشهای قبلی، پزشکان ممکن است این آزمایشها را تجویز کنند:
- آزمایش پروتئین ادرار: برای شناسایی نشانههای بیشتر از آسیب به فیلترهای کلیهها.
- آزمایشهای تشخیصی تصویربرداری (Ultrasound و CT scan): این تستها میتوانند تغییرات فیزیکی در کلیهها، از جمله بزرگشدن کلیهها یا سنگهای کلیوی را شناسایی کنند.
مرحله چهارم: کاهش شدید عملکرد کلیهها
در این مرحله، برای نظارت دقیقتر به تستهای زیر نیاز است:
- تستهای مرتب کراتینین و GFR: برای ارزیابی دقیقتر عملکرد کلیهها.
- تستهای مایع بدن: برای ارزیابی هرگونه تجمع مایع در بدن که میتواند نشانهای از نارسایی کلیه باشد.
- دیالیز: در صورت نیاز، ممکن است دیالیز بهعنوان گزینه درمانی برای کنترل مایعات و سموم مورد استفاده قرار گیرد.
مرحله پنجم: نارسایی کلیه
در مرحله نهایی، بیماری کلیوی معمولاً شدید و خطرناک است. علاوه بر همه آزمایشهای ذکر شده، پزشکان معمولاً این موارد را کنترل میکنند:
- آزمایشهای تصویربرداری بیشتر: برای بررسی وضعیت کلیهها.
- اندازهگیری میزان سموم در خون: بررسی این که آیا کلیهها قادر به دفع سموم از بدن هستند یا خیر.
آزمایشگاه بهار، اولین مجموعه در کرمانشاه و غرب کشور است که پذیرش انواع آزمایشها و نمونهگیری در منزل و محل کار شما را بهصورت تماماً آنلاین ارائه میکند. در این سیستم به سادگی میتوانید بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، برای پذیرش آزمایشها و دریافت نتایج اقدام کنید. ضمناً هزینه کلیه آزمایشهای درخواستی، دقیقاً منطبق با تعرفههای مصوب دولتی محاسبه میشود.

نارسایی حاد و مزمن کلیه
نارسایی کلیه میتواند بهصورت حاد یا مزمن بروز کند، که هر کدام ویژگیها و علائم خاص خود را دارند.
نارسایی کلیه حاد
نارسایی کلیه حاد (Acute Kidney Failure) به وضعیتی اطلاق میشود که در آن کلیهها بهطور ناگهانی در فیلتر کردن خون و دفع سموم با مشکل مواجه میشوند. این عارضه میتواند در عرض چند ساعت یا چند روز ایجاد شود و معمولاً ناشی از یک آسیب یا علت موقتی است. برخی از دلایل نارسایی حاد کلیه عبارتند از:
- از دست دادن سریع خون یا مایعات: مانند خونریزی شدید یا اسهال و استفراغ طولانیمدت.
- مسدود شدن مجاری ادراری: مانند سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات.
- آسیب دارویی: مصرف بعضی داروها که باعث آسیب به کلیهها میشوند.
در نارسایی حاد کلیه، علائم ممکن است شامل کاهش حجم ادرار، تورم در اندامها، فشار خون بالا و عدمتعادل الکترولیتی باشد. درمان فوری میتواند وضعیت بیمار را بهبود ببخشد. در صورت شناسایی زودهنگام، ممکن است کلیهها به عملکرد طبیعی خود بازگردند.
نارسایی مزمن کلیه
نارسایی کلیه مزمن (Chronic Kidney Failure) تدریجاً در طول زمان ایجاد میشود و عملکرد کلیهها بهطور پیوسته کاهش مییابد. این نوع نارسایی معمولاً ناشی از بیماریهای مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالاست که بهطور مداوم به کلیهها آسیب میرساند. بعضی از علل اصلی نارسایی مزمن کلیه عبارتند از:
- دیابت: که میتواند منجر به آسیب به فیلترهای کلیه شود.
- فشار خون بالا: احتمال دارد فشار زیاد خون به رگهای خونی در کلیهها آسیب برساند.
- اختلالات ژنتیکی: مانند بیماری کلیوی پلیکیستیک.
در نارسایی کلیه مزمن، علائم بهطور تدریجی ظاهر میشوند و در مراحل پیشرفته ممکن است شامل خستگی مفرط، کمخونی، بیاشتهایی و ورم دستها و پاها باشد. این وضعیت بهطور معمول نیاز به درمانهای پیشرفته مانند دیالیز یا پیوند کلیه دارد.
شناخت دقیق تفاوتها بین نارسایی حاد و مزمن کلیه میتواند به تشخیص سریعتر و درمان مناسبتر کمک کند.
تحقیقات نشان دادهاند که بیماریهای کلیوی بر باروری مردان اثرگذار هستند. آقایان مبتلا به بیماری کلیوی مزمن به دلیل اختلالات هورمونی، بیشتر با خطر ناباروری مواجه هستند.
گزینههای درمان برای بیماری کلیوی
درمانهای بیماری کلیوی بستگی به مرحله و نوع بیماری دارد و میتواند از راهکارهای سادهای مانند تغییرات رژیم غذایی و مصرف داروها، تا درمانهای پیچیدهتری مانند دیالیز یا پیوند کلیه متغیر باشد. در مراحل اولیه بیماری کلیوی، پزشکان اغلب بر اصلاح سبک زندگی و کنترل علل زمینهای مانند دیابت یا فشار خون بالا تمرکز میکنند.
درمانهای دارویی
برای بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری کلیوی، استفاده از داروهایی که به کاهش فشار خون و کنترل دیابت کمک میکند، میتواند در جلوگیری از پیشرفت بیماری مؤثر باشد. داروهای مهارکننده ACE و ARB اغلب برای کاهش فشار خون و محافظت از کلیهها تجویز میشوند.
دیالیز
در مراحل پیشرفته بیماری کلیوی، زمانی که عملکرد کلیهها به شدت کاهش یافته باشد، دیالیز میتواند بهعنوان گزینه درمانی مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل تصفیه خون و حذف سموم است و در دو نوع دیالیز همودیالیز و دیالیز صفاقی (PD) انجام میشود.
پیوند کلیه
پیوند کلیه، گزینه درمانی نهایی برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیه در مراحل پیشرفته است. در این جراحی، کلیه از یک اهداکننده زنده یا متوفی به فرد بیمار منتقل میشود. این کار میتواند کیفیت زندگی بیمار را بهصورت چشمگیری بهبود بخشد.
سخن پایانی
مشکلات کلیوی بهطور کلی بهعنوان یک مشکل جدی برای سلامت بدن شناخته میشوند و نیاز به تشخیص و درمان بهموقع دارند. از آنجا که بیماریهای کلیوی به شکل پیوسته در حال افزایش هستند، توجه به علائم اولیه و پیشگیری از آسیبهای شدید میتواند زندگی فرد را نجات دهد. بنابراین، انجام آزمایشهای منظم کلیوی و بررسی عملکرد کلیهها از اهمیت زیادی برخوردار است.
بسیاری از بیماریها مانند دیابت و فشار خون بالا میتوانند باعث آسیب به کلیهها شوند و اگر بهموقع درمان نشوند، منجر به نارسایی کلیه خواهند شد. با انجام آزمایشهای ساده میتوان وضعیت سلامت کلیهها را ارزیابی کرد و از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کرد.
فراموش نکنید که سلامت کلیهها نقش مهمی در سلامت عمومی بدن شما و باروری دارد. اگر شما یا عزیزانتان در معرض خطر مشکلات کلیوی قرار دارید یا نگران وضعیت سلامت کلیههایتان هستید، آزمایشهای کلیوی در آزمایشگاه بهار میتواند اولین گام برای تشخیص مشکلات و برنامهریزی برای درمان باشد. برای دریافت مشاوره و انجام آزمایشها، با ما تماس بگیرید.
سفارش آزمایش و نمونهگیری در منزل
آزمایشگاه بهار، اولین مجموعه در کرمانشاه و غرب کشور است که پذیرش انواع آزمایشها و نمونهگیری در منزل و محل کار شما را بهصورت تماماً آنلاین ارائه میکند. در این سیستم به سادگی میتوانید بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، برای پذیرش آزمایشها و دریافت نتایج اقدام کنید. ضمناً هزینه کلیه آزمایشهای درخواستی، دقیقاً منطبق با تعرفههای مصوب دولتی محاسبه میشود.

یکی از مجهزترین مجموعههای آزمایشگاهی و اولین آزمایشگاه با سیستم پذیرش کاملا آنلاین در غرب کشور
